Tel: +387 33 475 033|E-mail: heritsa@spomenici-sa.ba

Projekat sanacije i rekonstrukcije fasada na Trgu fra Grge Martića i u Štrosmajerovoj ulici

Štrosmajerova ulica formirana je krajem 19. stoljeća kao rezultat jednog od prvih većih zahvata na planu urbanizma koje je preduzela austro-ugarska vlast. Osnovu budućeg izgleda reprezentativnog trga, u čijoj osovini je smještena i Štrosmajerova ulica, daje prvoizgrađeni objekat Gradske katedrale iz 1884. godine, izveden po projektu tada mladog arhitekte Josipa Vancaša.

U godinama koje slijede, kontinuirano traje gradnja novih gradskih palača u svim istorijskim stilovima. Od monumentalnog i reprezentativnog neorenesansa, kojeg najradije primjenjuje arh. Karl Paržik sa Zgradom Penzionog fonda na uglu Trga fra Grge Martića i današnje Ulice Ferhadija, i dalje, istom stranom u Štrosmajerovoj ulici sve do objekta Mitropolije, kojeg opet Rudolf Tonnies projektuje u neovizantijskom stilu, da bi na drugoj strani ulice i trga Josip Vancaš kroz svoju neiscrpnu inspiraciju uspio realizirati neke od najljepših primjera neobaroka.

Već početkom vijeka u isti ovaj prostor uspijevaju se interpolirati i novi objekti koji nagovještavaju otklon arhitekture od klasičnog stilskog repertoara ka secesiji, vertikalizmu, i bogatstvu novih floralnih i antropomorfnih dekorativnih detalja na licima zgrada, da bi, posljednji izgrađeni objekat ove prostorne i ambijentalne cjeline u austro-ugarskom periodu, Robna kuća Racher-Babić Carla Kneschaureka, jasnom upotrebom novog materijala – armiranog betona, potenciranjem vertikalizma i redukcijom ukrasa na čiste geometrijske motive, jasno nagovijestila nova stremljenja u arhitekturi i pojavu Moderne.

U periodu nakon drugog svjetskog rata arh. Živorad Janković radi na raskršću Štrosmajerove i Ulice Branilaca Grada stambeno-poslovnu zgradu, i danas poznatu kao zgradu “Bosnafolklor”, koja svojevremeno dobiva brojne pohvale kao potpuno moderno i smjelo arhitektonsko osvarenje, ali vremenom postaje predmet sukoba mišljenja arhitektonske kritike, pa i kajanja samog arhitekte, uzrokovanog opštim stavom da ova realizacija ne predstavlja najbolji primjer uklapanja u ambijentalnu cjelinu istorijske jezgre.

Projektom sanacije, rekonstrukcije i restauracije sa kolorističkom obnovom, obuhvaćeni su svi objekti na potezu Trg fra Grge Martića i sa obje strane Štrosmajerove ulice. Objekat katedrale nije posebno obrađivan, obzirom da su na njemu, u eksterijeru i enterijeru izvršeni gotovo svi potrebni radovi. Dva objekta, objekat u kom je smještena Apoteka “Stari Grad” i drugi u kom je smještena Turska banka, također su sanirani i koloristički obrađeni, s tim da se za ovaj posljednji daje novi prijedlog boje usklađen sa konceptom bojenja cijele ulice.

Objekat 1
Katedrala
Trg fra Grge Martića
Arh. Josip Vancaš
1884.-1887. god.

Objekat 2
Zgrada Penzionog fonda (Gazi-Husrevbegova palata)
Trg fra Grge Martića 4
Karl Pařik
1886-1887.

Objekat 3
Stambeno-poslovna zgrada (danas Volksbanka)
Štrosmajerova 5, ugao sa Trgom fra Grge Martića

Objekat 4
Stambeno-poslovna zgrada
Štrosmajerova 3

Objekat 5
Palata Mitropolije
Štrosmajerova 1
Rudolf Tönnies, 1899.

Objekat 6-7.
Stambeno-poslovna zgrada Racher- Babić
Ugao M.M. Bašeskija i Trga fra Grge Martića (Mula Mustafe Bašeskije 16)
Carl Kneschaurek

Objekat 8
Stambeno-poslovna zgrada Mihaila D. Babića
Trg fra Grge Martića 2
Josip Vancaš, projekat 1894, izgradnja u novembru iste godine

Objekat 9
Poslovna zgrada Omerage Kramarovića, 1897.
Štrosmajerova 10
Ugao Ferhadije i Štrosmajerove

Objekat 10
Stambeno-poslovna zgrada Ješue i Mojce Saloma
Štrosmajerova 8
1898. god.

Objekat 11
Stambena zgrada i apoteka Eduarda Pleyela, 1894. godine
Štrosmajerova 6

Objekat 12
Stambeno-poslovna zgrada Petra Todorovića, oko 1894. godine
Štrosmajerova 4

Objekat 13
Stambeno-poslovna zgrada
Štrosmajerova 2
Arh. Živorad Janković, 1953. god.

2023-02-14T10:20:25+00:0022/12/2006|Projekti, elaborati, studije|